Những ngày đầu tiên khăn gói về làm dâu xứ biển, tôi rất khâm phục tài nấu nướng của mẹ chồng. Món nào mẹ nấu cũng ngon, có mùi vị rất lạ, đặc biệt các món ăn từ cá biển và cá cơm mồm.
Nhớ lần đầu tận mắt chứng kiến mẹ nấu canh cá cơm mồm – loại cá cơm lạ tôi chưa bao giờ được biết đến – với dưa hường tôi không khỏi ồ lên ngạc nhiên. Giở nắp nồi, khói bốc lên nghi ngút, bên những lát dưa hường xanh mơn mởn, những chú cá cơm mồm nhỏ trăng trắng, xinh xinh như đang ngụp lặn trong sóng sánh nước sôi trông rất vui mắt. Mùi thơm thoảng thoảng, nhẹ nhàng lan tỏa cả căn bếp nhỏ càng kích thích thêm khẩu vị.
Cá cơm có nhiều chủng loại như cá cơm ruồi, cá cơm trắng, cá cơm săn, cá cơm nước ngọt, cá cơm sọc… Đặc biệt còn có loại cá cơm rất nhỏ, dài cỡ ba phân, thân cá màu trắng bạc, thịt trong suốt, khi chế biến có thể ăn luôn cả xương. Người xứ biển gọi loại cá này là cá cơm mồm.
Thịt cá cơm mồm rất lành, hàm lượng đạm cao, chứa nhiều canxi, nhiều vitamin có thể làm món ăn cho người đau ốm hay mới sinh. Cá cơm mồm rất hiếm, giá cao gấp hai, ba lần so với loại cá cơm khác. Đến mùa cá cơm (chừng tháng ba đến tháng sáu) thỉnh thoảng đi chợ sớm mới gặp cá cơm mồm.
Mỗi lần mua được vài lạng cá cơm mồm mẹ chồng tôi rất hài lòng, về khoe với cả nhà như một sự may mắn. Cá cơm thường được bán theo mớ, theo vại, giỏ hay ký nhưng cá cơm mồm lại bán theo lạng vì rất hiếm. Mua được cá, mẹ ra ngay mấy luống dưa hường ngoài vườn chọn cho được vài trái to bằng trái cam, không quá già cũng không quá non bởi trái lớn có nhiều hạt, trái nhỏ quá thì không đủ vị ngọt.
Mẹ cẩn thận rửa sạch sau đó mới gọt bỏ hết lớp vỏ xanh bên ngoài, rồi chẻ dọc trái dưa ra nhiều phần. Đợi nước sôi, thả cá vào rồi bỏ dưa hường, đợi nước sôi bùng lên vài dạo thì nhanh tay nhắc xuống khi miếng dưa vẫn còn màu đục, nếu để sôi trên bếp lâu quá dưa bị nhão và cá sẽ nát. Có thể cho thêm ít hành, ngò để tô canh vừa đẹp mắt lại có mùi thơm quyến rũ.
Thời tiết nắng nóng chỉ cần nồi canh dưa hường nấu cá cơm mồm cũng đủ cho cả nhà có bữa cơm ngon miệng lại giúp giải nhiệt.
Một món khác là cá cơm mồm kho rim. Cá cơm mồm còn tươi để nguyên con, chỉ cần rửa qua nước sạch, ướp gia vị cho vào chiếc om đã khử dầu, bắc lên bếp để lửa riu riu rồi thêm một ít nước. Món cá cơm mồm kho rim của mẹ hội tụ đủ các vị béo, ngọt, bùi chẳng khác gì món cá bống kho tộ.
Và nói đến cá cơm mồm thì không thể không kể đến món gỏi – món ăn chơi dân dã nhưng rất độc đáo. Muốn làm gỏi ngon phải bắt đầu từ khâu chọn lựa cá. Cá phải còn tươi, ngắt bỏ đầu rửa sạch. Ngâm cá vào nước giấm hay nước chanh pha loãng, một lát sau vớt ra, ép ráo nước, cho vào bát to. Nêm gia vị mắm, muối, tiêu, vắt chút nước chanh tươi và không quên trộn thêm đậu phụng giã nhỏ, khế, chuối chát xắt mỏng. Vậy là được món gỏi cá cơm mồm thật hấp dẫn.
Mùa này biển miền Trung quê tôi cá cơm mồm bắt đầu xuất hiện nhiều so với thời điểm khác trong năm, nên những phiên đi chợ hễ gặp cá cơm mồm được bày bán thế nào mẹ cũng mua về chế biến để cả nhà cùng thưởng thức món cá đặc sản được thiên nhiên ban tặng.
NISAVA TRAVEL! – Theo Thanh Ly (Báo Tuổi Trẻ), internet