Đến thị xã Quảng Yên, vượt qua cây cầu sông Chanh, bạn đã đặt chân lên vùng đất đảo Hà Nam.
Đây không chỉ được đánh giá là vùng đất giàu tiềm năng du lịch mà còn là nơi bảo tồn khá nguyên vẹn nét văn hoá, tín ngưỡng của người Việt ở đồng bằng Bắc Bộ.
< Vựa lúa Hà Nam.
Người Yên Hưng, Quảng Ninh trào lộng bảo vùng đất trũng âm khoảng hai mét dưới mực nước biển – đảo Hà Nam – là đất “Đế vương” bởi bao bọc cả bốn bề đảo là đê sông, đê biển. “Đế vương” là nói lái của cụm từ… ‘vướng đê’ mà ra.
< 34 km đê bao bọc lấy đảo Hà Nam.
Chuyện xưa kể rằng vào năm 1434, có 17 người phiêu dạt từ phủ Hoài Đức thành Thăng Long tìm đến một “đượng đất” vùng cửa sông Bạch Đằng, quai đê lấn biển lập ra xứ Bồng Lưu nay là đảo Hà Nam, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh.
Từ một cù lao lau sậy của gần 600 năm về trước, Hà Nam giờ có 8 xã với chừng 6,5 vạn dân và 34 km đê biển. Nếu cứ men theo đê mà đi một vòng quanh đảo mới thấy hết công sức lớn lao của tiền nhân đã bỏ ra cho vùng đất này, Hà Nam trù phú tốt tươi dọc ngang kênh rạch là vùng đất nằm âm hai mét dưới mực nước biển.
< Phong cảnh ở Hà Nam rất gần với miền sông nước Nam bộ.
Khi đến đây, du khách sẽ được tận hưởng không khí trong lành, mát mẻ của thiên nhiên bao la, dạo bộ hai bên đường là những rặng dừa xanh mát. Nơi đây, không chỉ có phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, đặc biệt hơn nữa là từ bao đời nay, vùng đất đảo Hà Nam này vẫn còn tồn tại, lưu giữ một làng nghề truyền thống với nghề đan ngư cụ nổi tiếng được gọi tên là làng nghề Hưng Học (Nam Hoà).
Bây giờ, làng nghề không còn sầm uất, nhộn nhịp tấp nập như xưa nhưng nghề đan ngư cụ vẫn nuôi sống rất nhiều hộ gia đình nông thôn. Tại đây, du khách có thể cảm nhận được hồn quê qua đôi bàn tay khéo léo của người thợ thủ công.
Từ những cây tre, cây nứa quen thuộc, họ đã chế tác ra những sản phẩm là những chiếc lờ, chiếc đó, thuyền nan và rất nhiều những sản phẩm ngư cụ đánh bắt hải sản truyền thống khác. Những sản phẩm này không chỉ phục vụ ngư dân trên đảo mà còn được đưa đi bán ở rất nhiều nơi trong tỉnh và đến cả các tỉnh lân cận.
Qua làng nghề Hưng Học, du khách có thể đến thăm một số di tích lịch sử nổi tiếng, trong đó có Bãi cọc Bạch Đằng ghi lại chiến công của nhà thiên tài quân sự, anh hùng dân tộc Trần Quốc Tuấn ở thế kỷ XIII.
Ngoài ra, du khách còn có thể đến thăm các ngôi chùa, đình, từ đường với những kiến trúc văn hoá độc đáo cùng với nhiều phong tục tập quán truyền thống sinh hoạt, sản xuất của bà con nơi đây. Được biết, khu vực đảo Hà Nam này là nơi có cộng đồng dân cư sinh sống lâu đời với khoảng 20 ngôi đình, chùa và 80 từ đường dòng họ.
Lễ hội được tổ chức dàn trải trong năm nhưng tập trung nhiều nhất vẫn là tháng Giêng. Hàng năm cứ mỗi độ xuân về, đến đảo Hà Nam, du khách lại được hoà mình vào các lễ hội truyền thống. Đặc biệt là lễ hội Tiên Công (mùng 6, 7 tháng Giêng).
Lễ hội Tiên Công gắn liền với di tích lịch sử Miếu Tiên Công thờ 19 vị Tiên Công – Những người có công đầu trong việc quai đê lấn biển, lập nên đảo Hà Nam trù phú, làng xóm đông vui như ngày nay. Truyền thuyết kể lại rằng ngày mở hội chính là ngày các vị Tiên Công tìm ra mạch nước ngọt trên đảo cách đây trên 500 năm…
Cùng với lễ hội Tiên Công, vào tháng Giêng, đảo Hà Nam còn có khá nhiều các lễ hội độc đáo khác, như: Lễ đại kỳ phước của các làng xã (ngày 15 tháng Giêng); Lễ hội Bạch Đằng (mùng 6, 7, 8 tháng ba âm lịch); Lễ hội xuống đồng (vào dịp đầu tháng 6 âm lịch) v.v..
Bên cạnh những lễ hội văn hoá độc đáo, du khách còn được thưởng thức một không gian văn hoá đa màu sắc thông qua những làn điệu dân ca mang đậm sắc thái địa phương như: Hát chèo, hát đúm, hát giao duyên. Không chỉ có vậy, du khách còn được thưởng thức ẩm thực qua những món ăn mang đậm hồn quê như: Bánh dày, bánh gio vùng đảo Hà Nam…
< Những cánh rừng ngập mặn ngoài đê là nơi nuôi tôm cá.
Nếu có dịp đến TX Quảng Yên, mời bạn nhớ ghé thăm đảo Hà Nam để thưởng thức một không gian văn hoá đặc sắc, với những nét riêng có của một vùng đất vẫn còn mang đậm dấu ấn văn hoá của người Việt.
NISAVA TRAVEL! – Theo Tindulich, Dantri, internet