(TH) – Từ bao đời nay câu ca “Bơi Đăm, rước Giá, hội Thàỵ…” đã in đậm trong tâm trí mỗi người dân trong vùng và cả nước, bởi nó mang một đặc điểm riêng biệt độc đáo.
Rất nhiều hội làng có bơi chải, nhưng phần lớn thuần tuý là trò đua tài, giải trí, còn ở hội Đăm bơi chải là mô phỏng cách đánh giặc bằng thuỷ quân của danh tướng Bạch Hạc Tam Giang Đào Trường từ thời vua Hùng Huệ Vương (Hùng Vương thứ 16). Khi giặc phương Bắc xâm lược nước Văn Lang, Hùng Duệ Vương vời thổ lệnh Đào Trường bàn kế đánh giặc, ông tâu rằng “nên đón đường thuỷ mà đánh”. Nhà vua giao cho ông thống lĩnh thuỷ quân, chỉ một trận đã dẹp tan giặc.
Sau đó thổ lệnh Đào Trường còn chỉ huy quân đội đánh tan quân giặc phương bắc lần thứ 2. Sau khi thắng trận ông giao cho em là Thạch Khanh chỉ huy quân đội. Còn thuyền ông theo dòng sông nhỏ về hóa thân tại cửa sông. Đó là khúc sông Nhuệ tại làng Đăm, xã Tây Tựu, huyện Từ Liêm, Hà Nội bây giờ. Nhà vua phong cho ông là Thượng đẳng phúc thần: dân làng Đăm lập miếu thờ ông từ đó. Ngoài ra vua còn cho phép 171 làng khác lập đền thờ Bạch Hạc Tam Giang Đào Trường.
NISAVA
Bơi Đăm nổi tiếng từ lâu đời liên quan đến việc luyện thủy quân của thần Bạch Hạc Tam Giang Đào Trường. Hội dễn ra từ ngày 9 đến 11-3 âm lịch trên khúc sông Nhuệ cũ, nơi đức Thánh hoá thân, từ Thuỷ toạ cạnh Đình Đăm đến Miếu thờ Đức thánh.
Cuộc thi được cả 2 thôn tham dự, thuyền mỗi thôn có biểu tượng riêng và trai bơi mang sắc phục khác nhau. Làng Đăm tức xã Tây Tựu bây giờ xưa kia còn nổi tiếng với nghề trồng rau, có lò đánh vật rất tài tình trong khu vực và đất nước. Chẳng vì thế mà câu ca:
Làng Đăm có hội bơi thuyền,
Có lò đánh vật, có miền trồng rau.
Làng Đăm là vùng đất trồng rau nổi tiếng ở ngoại thành Hà Nội để cung cấp cho nội thành, các vùng lân cận và chế biến xuất khẩu như rau cải, rau muống, bắp cải, cà chua, đậu cô-ve, khoai tây… mùa nào thức nấy. Về Tây Tựu những năm trước đây bạt ngàn cánh đồng rau xanh, hay mùa dưa lê trái thơm to ngọt vào dịp mùa hè.
Vài năm nay nhân dân Tây Tựu trồng rau thưa thớt và họ tập trung vào trồng hoa, nào là hồng nhung, cúc Đà Lạt, lay-ơn… bạt ngàn trên trời, dưới hoa.
NISAVA
Từ Cầu Giấy, theo đường Quốc Lộ 32, đến Nhổn rẽ tay phải, chỉ đi vài cây số là tới làng Đăm. Từ đằng xa du khách đã có thể nhận biết bằng màu sắc của cờ hội nổi bật trên một thảm xanh của những ruộng rau, dưa đang mùa thu hoạch.
Ở Lễ hội làng Đăm, màn rước kiệu diễn ra hết sức công phu và hoành tráng. Chỉ tính riêng đoàn tham gia rước kiệu, mặc áo lễ hội đã lên đến gần 1.000 người và dài đến hơn 1km. Họ từ đình Tây Tựu đi quanh các thôn của làng Đăm rồi cuối cùng là về đình Thuỷ Tạ. Vì theo tục lệ, ngày thường Thánh sẽ ngự ở Đình Tây Tựu còn đến ngày hội đình Thuỷ Tạ là nơi Thánh về.
Điều khiến người dân và các du khách vô cùng thích thú chính là màn múa Lân cướp tiền ở dọc các con đường làng Đăm. Hai con lân được 8 thanh niên khoẻ mạnh thay nhau múa.
Cứ đến cổng của mỗi nhà dân, chủ nhà treo những đồng tiền lẻ vào sợi chỉ được buộc vào những chiếc gậy dài và treo lên. Hai con Lân dùng miệng để đớp những đồng tiền được treo trên gậy ấy và cúi đầu chào như cảm ơn gia chủ. Người ta gọi đây mà màn múa Lân cướp tiền. Tương truyền, những gia đình được Lân lễ hội cướp tiền thì cả năm sung túc và gặp nhiều điều may mắn .
NISAVA
Mùa Lễ hội, đến làng Đăm, trước cửa nhà, đường làng, bờ sông Đăm chỗ nào nào cũng treo đèn lồng, cờ hội màu đỏ. Đặc biệt, các gia đình đều soạn một mâm cỗ đặt ngay ngoài đường để cúng Thánh làng.
Rước kiệu diễn ra trong khoảng 4 giờ đồng hồ, từ 8 giờ sáng đến 12 giờ trưa. Tuy trời nắng to nhưng hàng nghìn người già trẻ vẫn háo hức đi theo đoàn rước đến khi kiệu về đình Thuỷ Tạ.
Đua thuyền cũng là một nét văn hoá truyền thống ở lễ hội làng Đăm. Mỗi thuyền đại diện cho một xóm tham dự thi đấu trong hai ngày mùng 10 -11/3 trên đầm Đăm dài khoảng 1000m. Thuyền đua dài tới 15m gồm 18 trai bơi và sáu người khác. Sáu người đó là: ông lái, ông dô, ông phất cờ, ông cầm lạng, một người tát nước và một trọng tài có nhiệm vụ chỉ ngồi theo dõi các trai bơi và những người trong thuyền không được vi phạm các luật lệ quy định.
Lễ hội làng Đăm là một trong những lễ hội còn giữ được nhiều giá trị văn hoá truyền thống của đất Thăng Long xa xưa, “tô điểm” cho ngày kỷ niệm Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội thêm phong phú và ý nghĩa.
NISAVA TRAVEL! tổng hợp từ Huyền Bí.net, Dân Trí…