Đến Đầm Đa, bạn sẽ lạc lối giữa núi non trùng điệp, những hang động lung linh huyền ảo cùng nhiều truyền thuyết nguyên sơ…
Sau gần 2 giờ ngồi trên xe khách, bác tài xế thả chúng tôi xuống một nơi cách danh thắng Đầm Đa (xã Phú Lão, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình) 7 km. Hỏi mãi, cũng không ai biết Đầm Đa. Hành trình tới danh thắng xứ Mường vì thế cũng khó khăn hơn. Quốc lộ 21A lưa thưa nhà dân ven đường, thi thoảng mới có vài chiếc xe máy, ô tô tải chạy qua chạy lại, chúng tôi chọn cuốc bộ để tiện ngắm cảnh, chụp ảnh.
Xế trưa, nắng gắt cuối hạ như thiêu đốt bước chân lữ hành. Đi mãi cũng chỉ thấy con đường dài tít tắp, khi uốn cong như dải lụa, khi cao thấp gập ghềnh. Nhưng quả là thú vị khi chúng tôi thấy hai lớp học của người Mường nằm ven đường quốc lộ, được xây dựng hoàn toàn bằng đá, với nền tường vững chắc, xòe ra như cánh chim. Hai lớp học nằm kề với nhau giữa khoảnh đất trống, yên lặng giữa bốn bề ngút ngàn cây xanh.
Cuối cùng, chúng tôi đến danh thắng Đầm Đa khi mặt trời đã lên tới đỉnh đầu. Nắng rọi vào cây rừng ánh lên sắc vàng, sắc xanh xua tan những màn sương và mây cuộn trên đỉnh núi.
Cách chúng tôi vài trăm mét là những ngọn núi cao, nối tiếp nhau trùng điệp, ngạo nghễ thách thức chinh phục.
Lạ thay, khi tiến tới gần chỉ thấy những tấm biển chỉ đường lên hang động trong lòng núi.
Nào là động Ông Hoàng Bảy, động Cô Chín, động Suối Vàng Suối Bạc, động Cung Tiên…
Mỗi hang động là một kiệt tác của thiên nhiên, đều gắn với tín ngưỡng thờ Mẫu – một tín ngưỡng bản địa nguyên thủy. Động Thủy Tiên lấp lánh những nhũ đá màu nâu xám được kết tinh hàng trăm năm, động Cung Tiên gợi cảm giác phiêu lưu trên dãy bậc thang ngoằn ngoèo cách biệt hai nửa sáng – tối, mờ ảo như dương gian với địa phủ. 
Động Mẫu Long (còn gọi là động Mẫu Âu Cơ) đẹp chẳng kém, nơi chúng tôi bị lạc giữa bức tranh thiên nhiên tuyệt mỹ, những nhũ đá nhiều màu nhỏ từng giọt nước mát lạnh, những vòm mái tua tủa thạch nhũ mềm cong như râu rồng, tổ rồng.
Những hang động nối tiếp hết lớp này đến lớp khác để khách phải trườn mình mới vào được. Mỗi hang động là một cuộc phiêu lưu kỳ thú, không kém phần mạo hiểm.
Khi ánh tà dương dần xuống cũng là lúc chúng tôi rời Đầm Đa. Cảm giác nuối tiếc dâng trào bởi những hình ảnh luôn hiện ra trong đầu: Những động tiên hư ảo, một đàn trâu nhởn nhơ gặm cỏ bên chân ruộng lúa non, những đồi keo xanh thẳm bên hồ nước phả hơi sương màu tim tím. Một bức tranh Đầm Đa đẹp và thanh bình đến lạ.
Theo Thanhnien online
Đầm Đa là tên gọi chung quần thể các di tích lịch sử như đền Mẫu Âu Cơ, chùa Tiên… cùng rất nhiều hang động nằm trên địa phận xã Phú Lão, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình.
Quần thể hang động kỳ thú nằm trong những ngọn núi liên tiếp nhau tạo cho Đầm Đa sức hút hấp dẫn. Để vào được các hang động phải leo qua những bậc thang đá tới lưng chừng núi. Cuộc hành trình khá vất vả nhưng thỉnh thoảng từ triền núi ngắm nhìn khung cảnh thiên nhiên xanh màu cây trải rộng nên thơ xa xa phía dưới, cứ như được tiếp thêm sức lực.
Hầu hết đền chùa, am thờ đều được đặt ở trong các hang động. Hình ảnh những khối thạch thũ muôn hình muôn vẻ phía sau các ban thờ làm tăng thêm vẻ linh thiêng, huyền bí. Những khối thạch nhũ, tuyệt tác của tạo hóa với vẻ đẹp diệu kỳ, gắn với câu chuyện về chiếc bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ, những quả đào tiên khổng lồ cùng những đụn vàng, đụn bạc tuôn chảy…
Xen lẫn các quãng leo núi là những đoạn đường bộ băng qua những ruộng đồng, đầm hồ hữu tình, bước chân nhẹ thênh trong tiếng chầu văng văng vẳng khắp triền núi.
Con đường đến động Tam Tòa hiểm trở hơn rất nhiều so với các hang động khác, nhưng “đến Đầm Đa mà chưa tới Tam Tòa thì coi như chỉ biết tới một nửa vẻ đẹp của quần thể danh thắng này.
Người ta ước tính ở Đầm Đa có hơn 20 động lớn nhỏ khác nhau mà đẹp nhất, lộng lẫy nhất phải kể đến các động Tam Tòa, động Thủy Tiên, động Cung Tiên, động Hoàng Mười… Mỗi động đem đến một cảm giác khác biệt.
Theo dulichvn.org.vn
Những điều cần biết khi đến thăm Đầm Đa vào dịp lễ hội:
– Lễ hội chùa Tiên – Đầm Đa thường kéo dài từ đầu tháng giêng cho tới khoảng giữa tháng ba âm lịch.
– Xung quanh khu danh thắng có nhiều nhà nghỉ bình dân.
– Giá vé tham quan các đền chùa, hang động của Đầm Đa là 10.000 đồng/người/lượt.
– Du khách có thể vừa đi bộ vừa ngắm cảnh trên con đường dẫn đến các đền chùa và hang động khác nhau, hoặc có thể tiết kiệm thời gian bằng cách đi xe ôm và xe điện.
– Có thể thưởng thức các món ăn đặc sản của Hoà Bình như cơm lam, thịt thú rừng…
– Đầm Đa nằm khá gần khu danh thắng chùa Hương nên thuận tiện để thực hiện một chuyến đi nối liền giữa hai địa danh này.
NISAVA TRAVEL! – Theo YuMe