Không khó để có thể tìm thấy những quán cà phê sang trọng với các loại cà phê phin, cà phê ngoại nhập được bài trí đủ kiểu ở chốn Sài thành… nhưng ít ai biết giữa chốn xô bồ, tấp nập ấy còn tồn tại một loại cà phê với tên gọi rất riêng, rất lạ, ấy là cà phê vợt- một thức uống gắn bó với người Sài Gòn xưa.
Chúng tôi trở lại quán cà phê vợt nằm sâu trên đường Tân Phước, phía sau chợ Phó Cơ Điều (trước đây gọi là chợ Thiếc). Ánh lửa từ bếp lò củi của quán đón chúng tôi trong buổi sáng mù mây mưa. Ấm nước pha cà phê chưa sôi, bàn ghế của quán nhỏ chưa bày, nhưng nụ cười của người chủ quán đã mở ra cùng cả không gian thị dân chân tình.
Ông chủ quán đang lui cui chuẩn bị pha siêu cà phê vợt đầu ngày, đồng hồ chỉ 6 giờ sáng. Nhìn chúng tôi, ông khoe, quán của ông lên báo mạng ở Mỹ. Chúng tôi ngạc nhiên với chuyện một quán cà phê vợt trong xóm nghèo, được giới truyền thông nhắc tới như một giá trị ký ức của Sài Gòn – Chợ Lớn. NISAVA
Thật ra từ khi người Việt ghiền cà phê, các gia đình trung lưu công chức thường sắm vợt, mua lò xô để tự tay pha cà phê sáng trước khi đi đến công sở. Nhưng người lao động, tiểu thương thì lại ưa ra các quán đầu hẻm để thưởng thức ly cà phê vợt đầu ngày.
Thời trước khi có cái phin nhôm, vợt là cách duy nhất để chắt lọc dòng cà phê thơm phức. Bây giờ khi hương vị cà phê vợt gần như đã chết trong đại chúng uống cà phê, nhiều người trẻ hôm nay đã hỏi: “Nếu nói cà phê vợt ngon thì sao nó lại chết?”. Thật buồn khi trả lời câu hỏi này, bởi ai có đời sống từng trải đều biết, những thứ lỗi mốt thì phải chết, nhưng cà phê vợt với trọn vẹn vị ngon và vẻ đẹp trong nghệ thuật pha cà phê là chết oan nhất.
Cô nhà báo ngồi với tôi bên ly cà phê pha vợt nói: “Em cảm nhận có mùi khói bếp và mùi sương mai trong hương cà phê vợt.” Thật ra đâu chỉ riêng các mùi đó, mà trong từng ly cà phê vợt, có cả một cõi đậm đà hương vị các giá trị sống của từng cảnh đời thị dân. NISAVA
Trước khi đến quán, cô đã mua vài cái bánh giò cháo quẩy. Cô muốn thưởng thức hương vị của bánh giò quẩy chấm cà phê vợt một thời rất phổ biến ở Sài Gòn. Bánh mềm, thơm phức, cà phê nóng, thoảng mùi khói bếp, béo, ngọt quyện với nhau tạo ra vị ngon thật hoàn hảo. Chấm giò cháo quẩy vào cà phê pha phin không ngon bằng cà phê pha vợt, đơn giản là bởi độ nóng của ly cà phê vợt đúng mức hơn cà phê phin.
Ngày nay, gần như hầu hết người Sài Gòn vào quán đều kêu cà phê đá và không có gì khó hiểu khi họ cần cà phê phin pha đậm và lãng quên cà phê vợt với phong cách uống cà phê nóng chấm giò cháo quẩy, bánh mì, bánh tây… điểm tâm mỗi đầu ngày. Cái ngon, cái đặc biệt của cà phê vợt là ở chỗ vừa đậm đặc lại vừa nóng hổi… chứ nếu lọc bằng phin thì khi lọc xong cà phê nguội mất rồi thì còn gì là ngon nữa?
Cà phê vợt dạng này không còn nhiều trong trên đất Sài thành do ngày nay, các quán cóc thường bán cà phê ‘nước cốt’ mà cái thứ nước cốt trong chai đen xì này chả biết nơi giao mối họ làm bằng gì. Vậy nên không thể so sánh với ly cà phê vợt tuy bình dân nhưng thơm ngon nức mũi, lại yên tâm về chất lượng này. Giá ly cà phê vợt thường chỉ từ 4 đến 12 ngàn đồng tùy theo cà phê đen, đá hay sữa đá.
Bạn cũng có thể uống cà phê vợt tại quán cà phê ở hẻm 313 (Tân Phước, P. 6, Q. 11), chủ quán là ông Lưu Nhân Thanh (người gốc Hoa) đã gắn bó với công việc pha chế cà phê vợt hơn 30 năm. Hoặc cũng có thể đến quán ‘không ngủ’ nằm trong con hẻm 330 phường 1, đường Phan Đình Phùng, quận Phú Nhuận: quán cà phê vợt với tuổi đời hơn 60 năm của ông Đặng Ngọc Côn (80 tuổi). Quán này bán 24/24, chỉ trừ đúng 10 phút của thời khắc giao thừa là quán đóng cửa, còn lại trong suốt 365 ngày, dù mưa, nắng quán vẫn đông đúc. NISAVA
Có nhiều người đi xe hơi, dừng xe ngay đầu ngõ chỉ để vào mua một ly cà phê rồi lại trở ra nhanh chóng. Tất cả mọi người đến đây mua cà phê đều được phục vụ tận tình, chu đáo. Những người tới uống tại quán đôi khi phải ngồi chờ vì khách quá đông, còn những người mua mang đi thì được ưu tiên hơn.
Nhiều người trẻ khi nghe tới cái tên cà phê vợt đều tỏ ra ngạc nhiên vì chưa nghe bao giờ. Nhưng với những người ở độ tuổi trung niên hoặc lớn hơn thế, thì cà phê vợt mãi là một ký ức, một kỷ niệm gắn bó suốt cả tuổi thơ.
NISAVA TRAVEL! tổng hợp