Chùa Châu Long tên gọi là Châu Long Tự, ở thế kỷ XIX chùa thuộc thôn Châu Long tổng An Thành – Huyện Vĩnh Thận – Phủ Hoài Đức. Nay Thuộc phố Châu Long, phường Trúc Bạch, quận Ba Đình – Hà Nội. (Địa chỉ mới số 112 phố Trấn Vũ – Trúc bạch – Ba Đình – Hà Nội).
Chùa Châu long là cơ sở kiến trúc Phật Giáo tọa lạc trên vùng đất cổ, gắn bó mật thiết với lịch sử tồn tại và phát triển của Kinh thành Thăng long.
Theo sách “Tây Hồ Chí” chùa Châu Long gắn bó với vị công chúa thời Trần (con gái vua Trần Nhân Tôn ) tên là Khiết Cô tuổi nhỏ đã xuất gia tu ở đây , mấy năm sau nghe ý vua muốn gọi về gả chồng nhưng công chúa không chịu, bà đã trốn đi ở châu An Sinh, Đông Triều xóm bên cạnh dòng suối tu ở chùa Linh Ẩn.
Sau khi mất có xây tháp Môn đồ ở Châu Long tự. Về sau chùa có dựng tượng thờ bà và được các vương triều sắc phong: Linh Thông Công Chúa. Tấm Bia còn lại của chùa khắc vào đời Thành Thái năm Tân sửu (1901) có đề “Long Châu sơn cổ danh thắng dã, sơn thượng hữu tự, nhân danh yên cựu vô bi ký, bất tri sáng tự hà đại “nghĩa là: Núi Châu Long xưa là một danh thắng, trên núi có ngôi chùa, nhân đó Chùa mang tên Châu Long.
Chùa Châu Long là cơ sở kiến trúc Phật giáo toạ lạc trên vùng đất cổ, gắn bó mật thiết với lịch sử tồn tại và phát triển của kinh thành Thăng Long. Vào thế kỷ thứ 19, chùa thuộc thôn Châu Long, tổng An Thành, huyện Vĩnh Thuận, phủ Hoài Đức.
Chùa nằm trên gò đất cao trông ra hồ Trúc Bạch. Chùa có hình chữ Đinh, phía trước là tiền đường, sau là hậu cung. Trong chùa có tám cửa võng được chạm trổ tinh vi hình long, ly, quy, phượng, hoa, lá, vân mây… cũng như nhiều hoành phi, câu đối và tượng Phật.
NISAVA
Chùa hiện có 5 gian tiền đường, 3 gian chuôi vồ, 8 bộ cửa võng chạm trổ thếp vàng, bộ tượng thờ gồm 23 pho tượng, bộ khám thờ, hoành phi, câu đối, chuông đồng đều có giá trị mỹ thuật cao. Đặc biệt hai tượng Văn Thù cưỡi sư tử xanh, tượng Phổ Hiền cưỡi voi trắng đều là những tượng đồng hiếm thấy.
Tượng Văn Thù thể hiện theo hình thức ngồi co chân trái, chân phải thả xuống để trần, tay phải cầm chuỗi tràng hạt đặt úp lên đầu gối, tay trái giơ lên theo lối tả thực sống động. Ngực tượng đeo dây Anh Lạc, ức nịt hình lá sen, chiếc áo cà sa được khoác trên bờ vai để tà áo chảy dài xuống chân. Có thể nói đây là hai khối tượng kim loại đẹp hiếm thấy trong nghệ thuật đúc tượng cổ Việt Nam thế kỉ XIX.
Khác hẳn các chùa khác thường làm tượng Thích Ca Cửu Long , quần cọc, giơ tay thẳng lên đầu, pho tượng Thích Ca Cửu Long tại chùa Châu Long giơ tay trái ngang ngực, áo mặc kín mình, được làm bằng chất liệu gỗ, chạm trổ tinh vi các hình rồng, tạo ra nét độc đáo riêng của hệ thống tượng trong Phật điện.
Ngoài ra chùa còn có tượng Thế Tôn cao hơn 3m, cốt phủ đất nện, tượng Di Lặc bằng đồng, 10 pho tượng Diêm Vương mang nét tạo tác đẹp. Ngoài ra, chùa còn có 1 quả chuông đồng được chuyển từ chùa Vĩnh Phúc tới. Ngoài toà tam bảo thờ Phật, chùa còn có điện thờ Mẫu gồm 3 pho tượng Tam Phủ, 3 tượng Quan Hoàng, tượng Bà Chúa Thượng Ngàn, 1 tượng Sư Tổ Bồ Đề Đạt Ma và 1 tượng Phật bà Quan Âm. Ngoài ra, còn có nhà Tổ, nhà bếp, nhà tăng…
NISAVA
Ca tụng vẻ đẹp của ngôi chùa, tấm bia Cải tu Châu Long tự bia ký (bài khắc trên bia về việc cải tạo, trùng tu chùa Châu Long) đã ghi rằng:
“Ngôi chùa này tuy không có lầu cao, gác ngọc vàng son lộng lẫy nhưng lại có Trúc Bạch, hồ Tây bao bọc trước sau. Sông Tô Lịch in chiếu hai bên, chim bay cá lặn vùng vẫy thảnh thơi, bãi dài gò thấp nhìn sao bát ngát, ánh trời, bóng mây bảng lảng trước mặt. Một khoảng trời đất thấp thoáng trăm vẻ kì lạ, tốt tươi, bóng cổ thụ trùm xuống xanh rờn mênh mông ánh nước hồ chiếu lên bàng bạc… Đấy chính là chốn danh lam đệ nhất của đất Long Biên này vậy”.
Chùa đã được trùng tu sửa chữa nhiều lần. Ở thời Nguyễn, chùa đã trùng tu lớn vào năm Mậu Thìn (1808) đời vua Gia Long; Năm Tân Sửu đời vua Thành Thái (1901) và năm Nhâm Thân đời vua Bảo Đại (1932).
Chùa có nhiều di vật kiến trúc điêu khắc đẹp như các trụ biểu , hệ thống cửa võng chạm thủng hình tứ linh “Long, Ly, Quy, Phượng “hoa điểu, văn mây hình học …riêng pho tượng Thích ca sơ sinh là một sáng tạo khá độc đáo. Tượng Đức Thế Tôn cũng là pho tượng cao hiếm thấy trong hệ thống tượng cùng loại ở các chùa nước ta . Chùa Châu Long như là một bảo tàng mỹ thuật cổ ở kinh thành Thăng Long phản ánh tài hoa của người nghệ nhân trong lịch sử.
NISAVA
Chùa Châu Long xưa kia trang nghiêm, u tịch và huyền ảo. Các thi sĩ đến đây vãn cảnh từng nổi hứng làm nên những câu thơ hay:
Sương lam phủ đất chim chờ gió
Sóng bạc tung trời, cá đớp mây
hoặc:
Mây lẩn nước xanh màu đúc ngọc
Nguyệt lồng hoa thắm vẻ in châu
Chùa đã được Nhà nước xếp hạng Di tích Nghệ thuật Kiến trúc ngày 05/02/1994. Hiện nay Thượng tọa Thích Thanh Phúc – Ủy viên hội đồng trị sự TW GHPGVN – phó ban Trị sự THPG Hà Nội đương kim Trụ trì .
Theo Phaha.vn
NISAVA TRAVEL!